Zasady działania termostatów grzejnikowych

Koszty ogrzewania budynków mieszkalnych i użytkowych stale rosną, ze względu na zwiększające się ceny opału. Właściciele domów, mieszkań i firm starają się więc robić wszystko, by zmniejszyć straty ciepła oraz zapewnić jego efektywną dystrybucję i wykorzystanie. Coraz częściej starannie dociepla się nie tylko nowo wznoszone budynki, ale także termomodernizuje istniejące. Większą uwagę przykłada się do istniejącego systemu centralnego ogrzewania. Użytkownicy wybierają kotły lub pompy ciepła o wysokiej efektywności, inwestując w zaawansowaną automatykę, która ułatwia dopasowanie ilości używanej energii do preferencji. Szeroko wykorzystuje się różnego rodzaju czujniki temperatury i regulatory pokojowe, reagujące na nawet najdrobniejsze zmiany. Urządzenia tego rodzaju wymagają najczęściej przewodowego podłączenia do sterownika kotła, co może być stosunkowo kłopotliwe i kosztowne. Nie zawsze przynosi też spodziewane rezultaty ze względu na dużą bezwładność całego systemu. Znacznie prostszym rozwiązaniem, które może być bardziej ekonomiczne i wygodne będzie założenie termostatów, które zamontowane na grzejnikach płytowych pozwalają na szybką i skuteczną reakcję na zmiany temperatury. Sprawdźmy, na jakiej zasadzie działają termostaty grzejnikowe i zobaczmy, dlaczego warto się nimi zainteresować.

Dlaczego aktywne regulowanie temperatury to dobre rozwiązanie?

Utrzymanie właściwej temperatury w pomieszczeniu za pomocą ograniczania ilości dostarczanego za pośrednictwem grzejników ciepła pozwala uniknąć przegrzewania budynku. Wpływa to korzystnie zarówno na poziom wydatków związanych z zakupem opału, jak i na zdrowie i samopoczucie osób przebywających wewnątrz obiektu. Warto pamiętać, że ludzie są przyzwyczajeni do przebywania w optymalnym dla nich zakresie temperatur. Daje to możliwość stałego utrzymywania tzw. komfortu termicznego.

Choć wiele osób łatwo zorientuje się, że temperatura nieoczekiwanie spadła o stopień lub dwa, to wyczucie podobnego jej wzrostu bywa trudniejsze. Tymczasem przebywanie w zbyt ciepłym wnętrzu jest równie niekomfortowe i obciążające dla organizmu. U większości ludzi zwiększa się w takiej sytuacji ciśnienie krwi, pojawia się pocenie się, a obniżeniu ulega koncentracja i zdolności psychofizyczne. Dłuższe przebywanie w przegrzanych pomieszczeniach prowadzi do zmęczenia, a z czasem osłabienia.

Nowoczesne grzejniki płytowe montowane w instalacjach centralnego ogrzewania, są zaprojektowane i zbudowane w taki sposób, że stosunkowo łatwo sprawić, iż zaczną dostarczać mniejszej ilości ciepła. Wynika to z faktu, że mają one niewielką pojemność wodną, a wykonane z niedużej ilości metalu w porównaniu z grzejnikami żeliwnymi mają niską bezwładność cieplną. Oznacza to, że można zmniejszyć ich temperaturę w krótkim czasie, zmniejszając ilość dochodzącej do nich wody. Ciągłe spoglądanie na termometr i samodzielne przykręcanie zaworów byłoby jednak niemożliwe do zrealizowania. Na szczęście proces ten można całkowicie zautomatyzować, zakładając głowice termostatyczne.

W jaki sposób grzejnikowe zawory termostatyczne zmieniają temperaturę w pomieszczeniu?

Termostat grzejnikowy to połączenie tradycyjnego zaworu grzejnikowego z analogowym urządzeniem reagującym na zmianę temperatury. Wewnątrz głowicy znajduje się materiał, który reaguje na spadek i wzrost ciepła powierza, zmieniając swoją objętość. Tę funkcję mogą pełnić różne ciecze, gazy lub ciała stałe. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem konstrukcyjnym jest zamontowanie pojemnika zawierającego substancję termowrażliwą, by wskutek zmiany objętości zmniejszała ona albo zwiększała nacisk wywierany na trzpień, a tym samym powodowała zamykanie lub otwieranie przepływu wody. Dodatkowym mechanizmem, który pozwala na regulowanie poziomu temperatury, jest specjalny pierścień sterowany ruchami pokrętła, który umożliwia zawężenie swobody ruchu trzpienia, nie dopuszczając do zmiany temperatury poza określony zakres.

Wielką zaletą zaworów z głowicami termostatowymi jest fakt, że na zmianę warunków reagują one samodzielnie, a do działania nie potrzebują zasilania. Plusem jest także bardzo prosta konstrukcja, która wykorzystuje mało awaryjny i prosty mechanizm. Trzeba jednak pamiętać, że zawory grzejnikowe z termostatem są oferowane również w bardziej skomplikowanych wersjach sterowanych elektronicznie. W przypadku tego typu urządzeń możliwe jest wcześniejsze zaprogramowanie harmonogramu na dłuższy okres. Grzejniki mogą więc utrzymywać niższą temperaturę w nocy albo w ciągu dnia, gdy użytkownicy znajdują się poza domem, a zwiększać ją bezpośrednio przed ich powrotem.

Zawory termostatyczne ze sterowaniem elektronicznym potrzebują jednak zasilania zarówno do mechanicznego przestawiania pokrętła, jak i przechowywania wprowadzonych ustawień. W większości przypadków problem ten jest rozwiązywany przez montaż w głowicy baterii lub możliwość podpięcia zasilacza. Pobór mocy jest w takich urządzeniach bardzo niski, a koszt w porównaniu z ilością energii, jaką można zaoszczędzić niezwykle mały.

Zalety używania termostatów grzejnikowych i ich ograniczenia

Korzystanie z zaworów reagujących na zmiany temperatury jest o wiele bardziej efektywne niż czasowe zakręcanie grzejników. Pomijając fakt, że w dużym domu wymagałoby to odwiedzenia kilku lub nawet kilkunastu pomieszczeń, to uzyskane oszczędności mogą okazać się pozorne, ponieważ żeby ponownie ogrzać pomieszczenia po dużym wychłodzeniu, kocioł będzie pracował z dużo większą mocą spalając większą ilość opału. Problemem będzie również czas niezbędny do tego, by osiągnąć akceptowaną przez użytkowników temperaturę.

Wielką zaletą używania zaworów jest także możliwość ustawienia różnej temperatury w rzadziej wykorzystywanych pomieszczeniach. Jeśli zamontowane zostaną termostaty grzejnikowe z możliwością ustawiania harmonogramu pracy, użytkownik będzie miał możliwość dopasowania także pory dnia, w której temperatura zostanie obniżona lub podwyższona.

Trzeba jednak pamiętać, że do prawidłowego działania zaworów regulujących temperaturę konieczny jest swobodny przepływ powietrza wokół nich. Jeśli zostaną schowane za zabudową lub przesłonięte zasłonami nie będą w stanie dobrze spełniać swej funkcji. Należy również unikać zakładania głowic termostatycznych w miejscach nasłonecznionych albo znajdujących się w pobliżu źródeł ciepła, np. kominka, kuchni czy piekarnika. Jeśli ciężko znaleźć miejsce do prawidłowego montażu głowicy można zdecydować się na model, w którym czujnik jest zamontowany w pewnej odległości od zaworu. Do instalacji, gdzie nie ma dostępu do zaworu, oferowane są specjalne rozwiązania w postaci termostatów z tzw. zdalną głowicą.

Stosowanie zaworów grzejnikowych z głowicami termostatycznymi jest jedną ze skuteczniejszych i mniej kłopotliwych w użytkowaniu metod dopasowywania temperatury w poszczególnych pomieszczeniach do preferencji osób korzystających z budynku. Konstrukcja zaworów jest bardzo prosta i mało podatna na awarie. Trzeba jednak pamiętać, by zawory zostały prawidłowo zamontowane.